Afwijzingsgevoeligheid in relaties - bang om niet goed genoeg te zijn.

Misschien herken je dit…

Je doet zoveel je best in je relatie.

Je voelt anderen feilloos aan — en je past je aan.

Je zorgt.

Je geeft.

Je houdt rekening.

Je wilt harmonie, verbinding, liefde.

Maar diep van binnen… wil je vooral veilig zijn.

Niet tekortschieten.

Niet te veel zijn.

Niet ineens “de reden zijn dat het mis gaat”.

En dan gebeurt er iets kleins:

Je partner zucht.

Of zegt iets kort.

Of trekt zich even terug.

Het voelt alsof er in je binnenste een alarmknop wordt ingedrukt.

Je hart schiet omhoog.

Je maag trekt samen.

“Heb ik iets verkeerd gedaan?” “Ben ik niet leuk genoeg?” “Ik moet snel iets goedmaken…”

Je gaat harder je best doen.

Lief zijn. Begripvol. Toegankelijk. Perfect.

Tot je op een dag moe bent.

Verdrietig. Boos misschien.

Omdat je jezelf kwijt bent.

Dit is geen zwakte.

Dit is afwijzingsgevoeligheid.

En het komt vaker voor dan je denkt.

Wat is afwijzingsgevoeligheid (Rejection Sensitivity)?

Volgens Prof. Elke van Hoof betekent afwijzingsgevoeligheid (Rejection Sensitivity) dat continu alarmbellen afgaan bij twee triggers:

1. Als je de perceptie, de gedachten of het gevoel krijgt dat je er niet bij hoort, niet gewaardeerd wordt, niet aardig wordt gevonden of anders bent. Kortom de angst dat je niet ok bent.

2. Een andere trigger is de perceptie van falen, door de mand vallen (impostersyndroom), tekortschieten en niet voldoen aan de verwachtingen. Kortom de angst dat je het niet goed doet als kind, werknemer, collega, partner, ouder of vriend(in).

Iedereen voelt zich weleens onzeker. Alleen… bij afwijzingsgevoeligheid kan je systeem niet meer onderscheiden tussen angst en werkelijkheid.

Je zenuwstelsel gaat op hyperalert. Je brein zoekt naar signalen van gevaar. Je lichaam beschermt je tegen afwijzing.

En energetisch?

Ben je gronding verloren.

Je vertoont energieblokkades in je levensstroom 

Je wordt vloeibaar en mengt met de omgeving — met de ander.

Wie heeft afwijzingsgevoeligheid?

Ieder mens kan afwijzingsgevoeligheid ontwikkelen.

• Door eerdere afwijzingen of verlies

• Door verhuizing of cultuurverschillen → niet meer in de norm vallen

• Door een neurodivergente aanleg (HSP, ADHD, ASS, hoogbegaafdheid, dyslexie)

  
  

Kinderen die “anders” zijn, leren vroeg dat ze moeten aanpassen. Niet teveel voelen. Niet teveel nodig hebben.

Afwijzingsgevoeligheid gaat in de basis over minderwaardigheid via:

1 Het uiterlijk– Ik ben lelijk.

2 Intelligentie– Ik ben dom.

3 Milieu– Ik hoor er niet bij.

4 Sociale rol– Ik ben geen goede partner/ouder/vriend.

5 Seksualiteit– Ik mag niet genieten.

Bij een minderheid van de mensen kan een gevoel van meerderwaardigheid ontstaan. Ze overschreeuwen zichzelf en de ander. Narcisme is hiervan de uiterste vorm. Bij meerderwaarigheid verbind je ook niet op een evenwaardige wijze met de ander.

Wat veroorzaakt afwijzingsgevoeligheid (Rejection sensitivity)?

Trauma

Het is bewezen dat (licht) traumatische gebeurtenissen sensitiviteit voor afwijzing versterken. Denk aan pesten, afwijzing door ouders of andere belangrijke relaties of traumatische jeugdgebeurtenissen. Je kunt hierbij onderscheid maken in 2 soorten trauma's:

• Acuut trauma (mishandeling of verlatingstrauma's)

• Ontwikkelingstrauma (langere periode herhaaldelijk het gevoel gehad 'niet ok, anders' te zijn, het niet goed doen, niet krijgen wat er dat moment nodig was of weinig aandacht voor ontwikkelingsfase van het opgroeien). 

Deze trauma's kunnen juist getriggerd worden in een liefdesrelatie, door verlatingsangst of de angst om je niet gezien of gehoord te voelen.

Leven in een 'hallucinatie'

Alles wat je ervaart filter je door een grijze filter van afwijzingsgevoeligheid. Je leeft vanuit een 'hallucinatie' van de werkelijkheid. Je bent continu bezig met denken wat de ander denkt, doet of voelt. Je hebt als overlevingsstrategie een te grote externe oriëntatie op de ander ontwikkeld.

Afwijzingsgevoeligheid kleurt de manier waarop je kijkt. Je ziet niet wat er is, maar wat je bang bent dat het betekent.

Je gaat:

• interpreteren

• invullen

• anticiperen

• controleren

• Je leeft meer op de grond van de ander dan op die van jezelf.

  
  

Het gevolg?

Je raakt het contact kwijt met wie jij écht bent: wat jij voelt, denkt, nodig hebt en verlangt.

Wat zijn de gevolgen van afwijzingsgevoeligheid?

Je belandt in een emotionele loop.

Het is alsof je vastzit in een draaideur:

1. Angst voor afwijzing

2. Schaamte of schuld

3. Zorgen en rampscenario’s

4. Pleasen, perfectionisme, vermijden, overzorgen, controle

5. Boos of teleurgesteld (naar jezelf of ander)

6. Nieuwe schaamte

   
   

En weer terug naar stap 1.

Je handelt niet meer vrij. Je reageert vanuit pijn.

Om deze nare gevoelens te vermijden kun je verschillende automatische aanpassingsgedrag/coping gedrag vertonen:

• Je hebt een sterke neiging tot pleasen of toont een overmatige zorgzaamheid. Om te zorgen dat de ander tevreden blijft. Je gaat over je grenzen, je zelfzorg komt in het geding.

• Je ontwijkt sociale (nieuwe) situaties. Door niet naar dat feestje te gaan, ontloop je het gevaar van afwijzing en schaamtegevoelens. Je gunt jezelf geen nieuwe positieve leerervaringen.

• Prestatiedrang en perfectionisme. Jij gaat voor de 10, maar je blijft bewust van de onvolkomenheden. Complimenten voor een 8 geloof je niet. Je hebt geen reeële verwachtingen van je prestatie en je gunt je zelf geen tijd en ruimte om te leren van je fouten.

• Sterk zijn. Je houdt de situatie vol, gaat door, blijft doorzetten, blijft er voor de ander zijn, je wilt je niet laten kennen, je wilt geen 'watje' zijn, je gaat over je grenzen.

• Controle. Je wilt de touwtjes in handen houden. Dus trekt veel werk en taken naar je toe, omdat je bang bent dat het anders 'toch fout gaat'. Je gelooft dat jij de enige bent die dit goed kan of moet doen. Je neemt verantwoordelijkheden op je die niet vn jou zijn.

• Mopperen en oordelen op anderen en de omgeving. Keuzes van anderen zie je als gebrek aan attentheid en zorgzaamheid of een negatieve beoordeling van jou als persoon. Daarmee geef je geen ruimte aan de achtergronden, meningen, beweegredenen, gebeurtenissen & intenties van anderen. En beoordeel je zelf andere mensen in sterke mate.

Wat gebeurt er in je relatie?

Je partner wordt de spiegel van je diepste angst.

Niet omdat zij dat willen —maar omdat jij zoveel om hen geeft.

Een stilte betekent: “Ik ben niet oké.”

Een kritische blik betekent: “Ik doe het niet goed.”

Je schiet in verdediging:

• Hard werken om liefde te verdienen (pleasen)

• Je terugtrekken om pijn te vermijden

• Controleren om veiligheid te creëren

• Boos worden om te beschermen wat kwetsbaar is

  
  

Maar je partner ziet de pijn niet achter de reactie.

En voelt zich op zijn/haar beurt tekortschieten.

Zo verliezen jullie elkaar een beetje —terwijl jullie juist willen verbinden.

Hoe herstel je de verbinding?

Door terug te keren naar je eigen grond

Dit is de sleutel:

Pas als jij verbonden bent met jezelf, kan je verbonden blijven met je partner.

Dat betekent:

• jezelf leren voelen

• jezelf serieus nemen

• je overtuigingen leren herkennen

• je coping zien voor wat het is: bescherming, geen waarheid

  
  

En: veiligheid in jezelf bouwen in plaats van afhankelijk zijn van de reactie van de ander.

Communicatie helpt je daarbij

Niet als trucje. Niet als techniekje. Maar als anker in jezelf én als brug naar de ander.

Bijvoorbeeld:

• “Ik voel me onzeker nu” → i.p.v. verwijten of terugtrekken

• vragen om tijd of nabijheid → zonder schaamte

• luisteren zonder te interpreteren → echt horen wat de ander zegt

  
  

Communicatie wordt dan:

• zelfzorg

• gronden

• verbinding

  
  

Het helpt je zenuwstelsel te reguleren en je innerlijke kind gerust te stellen:“Ik ben veilig. Ik mag hier zijn.”

Jij verdient liefde die je niet hoeft te verdienen

Afwijzingsgevoeligheid zegt niet dat er iets mis is met jou.Het zegt dat liefde voor jou belangrijk is.

En dat je op weg bent naar iets groters:

• meer zachtheid

• meer gelijkwaardigheid

• meer veiligheid

• meer jij

Je hoeft niet eerst perfect te worden om liefde waard te zijn. Je bent al genoeg. Je mag leren, voelen en groeien — samen.

Wil je hiermee aan de slag in je relatie?

Als jij jezelf hierin herkent…Als je merkt dat je jezelf verliest in liefde…Als je verlangt naar rust, veiligheid en echte verbinding…

Dan help ik je graag.

Je kunt beginnen met een gratis kennismakingsgesprek of met mijn mini-training die jullie meteen meer veiligheid brengt in de communicatie.

Je hoeft dit niet alleen te doen. Ik loop graag een stukje met jullie mee. 💛

Leuk dat je deze blog leest

Mijn naam is Rosa Winkel en ik werk als relatie- en communicatiecoach. In mijn blogs en podcasts deel ik mijn kennis en persoonlijke ervaringen over thema’s als communicatie in relaties, actief luisteren, omgaan met conflicten en ruzies, zelfliefde, persoonlijke ontwikkeling, hoogsensitiviteit, de overgang en nog veel meer onderwerpen die raken aan relaties en verbinding.

👉 Wil je zelf meteen een eerste stap zetten? Ik heb een mini-training gemaakt met 3 korte video’s vol praktische tools om ruzies te voorkomen en elkaar beter te begrijpen. Je kunt de training nu volgen voor slechts €19,95.

Bestel de mini-training hier

Ben je benieuwd naar meer? Kijk gerust eens verder op mijn website voor andere blogs die aansluiten bij jouw vragen of situatie.